Topçu Baba’yı Anma Etkinliği
Onlar Trakya’nın az bilinen, hoşgörü ekseninde semah dönen “canlar”ı…
Rumeli’nin fethiyle birlikte Balkanlar’ın manevi yükselişinin mimarları olan Anadolu Erenleri’nin, günümüze ulaşan yadigarları; serhad boylarının “Evlad-ı Fatihan”ları…
Alevi-Bektaşi kültürünün Trakya’daki izlerine bugün yine serhad boylarına yakın köylerde rastlıyoruz. Gözden kaçırılmış derin kültürlerini huşu içinde, hoşgörüyle yaşamaya, gelecek kuşaklara aktarmaya devam ediyorlar.
Bu kültürün taşınmasında önemli köylerden birisi Kırklareli’nin Topçular Köyü’dür. Köyün adı, düzenlenen etkinliklerle binlerce kişiyi bir araya toplamayı başaran tarihi bir kişiliğe dayandırılır. “Topçu Baba”ya…
Topçu Baba’nın kimliği ve yaşadığı dönem ile ilgili rivayetler muhteliftir. Bazıları söylenceli tarihimizin koridorlarında mucizevi anlatımlarla günümüze abartılarla ulaşabilmiştir. Asıl adının Mahmut olduğu konusunda fikir birliği olan ululardan bu zatın, Gazi Süleyman Paşa’nın yöreyi ilk fethettiği dönemlerde bu bölgeye geldiği rivayetlerden ilkidir. Rivayete göre bir akıncı beyidir ve kilometrelerce at koşturup geldikleri bu yörede, susuzluktan kıvranan beraberindeki askerlere mucizevi bir şekilde topraktan su çıkartarak verdiğine inanılır. Onun bu kerameti dilden dile bugüne aktarılır.
Bir başka rivayete göre; Topçu Baba olarak bilinen ululardan bu zat 14.yy sonları ile 15.yy başlarında yaşamıştır. Pınarhisar’a bağlı Erenler köyünde bir türbesi olan ve kendisi gibi kerametlerle anılan Bin Bir Oklu Ahmet Baba ( Halk arasındaki adıyla Tekke Baba ) ve Pınarhisar merkezde yatırı bulunan Haydar Baba isimli ulular ile kardeştir. Yörenin fethi ve irşadında yararlılıklar gösteren akıncı beyleridir.
Asıl adının Mahmut olduğu düşünülen bu zatın lakabını Osmanlı ordusunda “topçu” sınıfında hizmet vermesi hasabiyle aldığı öne sürülmektedir. Bin Bir Oklu Ahmet Baba ve Haydar Baba isimli kardeşlerinin daha askeri düşüncede kişiler olmasına karşılık, Topçu Baba’nın daha halka yakın bir kişilik olduğu, bu yönüyle yörede çok sevilip sayıldığı rivayet edilmektedir. Askeri kaabiliyetlerinin ötesinde, halka yakın hümanist yönü halkın onun etrafında kenetlenmesini, isminin bugünlere değin taşınmasının önünü açmıştır.
Topçular Köyü her yıl Topçu Baba’yı anmak için düzenlenen etkinlikler çerçevesinde Türkiye’nin dört bir yanından Alevi-Bektaşi inanışı ile yoğrulmuş kalabalıkları ağırlamaktadır. Etkinliklerde kurbanlar kesilerek hazırlanan yemeğin birlikte yenmesi önemli bir ritüeldir. Bu sebeple halk arasında “Topçu Baba Kurbanı” olarak da dillendirilmektedir.
Rumeli’nin İslamla irşadı ve yörenin Türkleşmesinde büyük yararlılık göstermiş olan Topçu Baba’nın Horasan Erenleri’nden olduğu da ileri sürülen görüşler arasındadır.
Şerif Bodur bir nefesinde Topçu Babayı şöyle anlatır:
Al yeşil sancağı almış eline / Vardır nişanesi Topçu Baba’nın
Rum’a geçtiğini halka duyurmuş / Topçular Köyünde dergahını kurmuş
Makamı bilinir ezelden beri / Bu beldede yatar kırklardan biri
Aslını sorarsan Horasan eri / Vardır nişanesi Topçu Baba’nın…
Trakya’da Bektaşi geleneğinin en diri yaşandığı Kırklareli’nin Topçular Köyü’nde düzenlenecek olan “Geleneksel Topçu Baba’yı Anma Etkinliği” bu yıl 14 Haziran 2014 Cumartesi günü hayat bulacak. Etkinlik çerçevesinde samahlar, deyişler, nefesler, gülbenkler ve türkülerle, geleneksel gülbenkle Topçu Baba yemeği yenecek.
